Corocznie 14 czerwca obchodzimy Światowy Dzień Krwiodawcy ustanowiony przez Światową Organizację Zdrowia w dniu urodzin Karla Landsteinera, austriackiego immunologa i laureata Nagrody Nobla za odkrycie grup krwi.
Święto pojawiło się w kalendarzu w 2004 roku z inicjatywy Międzynarodowej Federacji Stowarzyszeń Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca, wspartej przez dwie inne wiodące organizacje: Międzynarodową Federację Organizacji Krwiodawców oraz Międzynarodowe Towarzystwo Transfuzjologiczne.
***
Federacja określa honorowe krwiodawstwo jako system regularnego, dobrowolnego i bezpłatnego oddawania krwi (ang. voluntary non-remunerated blood donation), który ma kluczowe znaczenie dla zaopatrzenia służb medycznych w życiodajną krew i jej składniki.
W skali globalnej Federacja zajmuje czołowe miejsce zarówno w promowaniu honorowego krwiodawstwa, jak i w budowaniu jego potencjału.
Wieloletnie doświadczenie Stowarzyszeń Krajowych Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca w obszarze krwiodawstwa i krwiolecznictwa skutkowało tym, że głos Federacji został wysłuchany, gdy opowiedziała się ona za uznaniem honorowego krwiodawstwa w globalnym programie zdrowia. W 1975 r. Światowe Zgromadzenie Zdrowia wezwało państwa członkowskie do promowania honorowego krwiodawstwa na szczeblach krajowych.
Każdego roku na całym świecie dokonuje się 108 milionów pobrań krwi, a ok. 34 milionów donacji pochodzi od wolontariuszy Stowarzyszeń Krajowych Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca.
Federacja podaje, że prawie jedna czwarta Stowarzyszeń Krajowych jest odpowiedzialna za pobieranie i dostarczanie krwi w ramach odpowiednich programów krajowych. Zaś około 63 % Stowarzyszeń zajmuje się systematyczną rekrutacją dawców krwi i promowaniem honorowego krwiodawstwa.
Według Federacji, ustanowienie Światowego Dnia Krwiodawcy ma być coroczną okazją do podkreślania znaczenia honorowego krwiodawstwa dla ludzkości i współczesnej medycyny.
***
W Polsce początki honorowego krwiodawstwa wiążą się z działalnością Polskiego Czerwonego Krzyża w latach 30. ubiegłego wieku. Wówczas oddawanie krwi było płatne, a wiedza na temat krwiolecznictwa intensywnie rozwijała się.
W 1935 roku przy Szpitalu Głównym Polskiego Czerwonego Krzyża w Warszawie utworzono pierwszy w kraju Instytut Przetaczania i Konserwacji Krwi pod kierownictwem Henryka Gnoińskiego. Przy Instytucie powstały Ośrodek Krwiodawców Zawodowych oddających krew za opłatą oraz Ośrodek Honorowych Dawców Krwi. Rok wcześniej była powołana inna jednostka o podobnym charakterze – Centralna Stacja Wypadkowa z Ośrodkiem Przetaczania Krwi w Łodzi.
Chociaż pierwszy polski akt prawny regulujący krwiodawstwo pn. Rozporządzenie Ministra Opieki Społecznej pojawił się w 1937 roku, to jednak dawstwo honorowe przed wojną nie miało charakteru masowego.
W czasie II wojny światowej o oddawanie krwi apelowały wszystkie organizacje, w tym Polski Czerwony Krzyż. W niespotykanej do tej pory skali zgłaszali się honorowi dawcy, a jako pierwsze oddały krew sanitariuszki i pielęgniarki. Spontaniczny i bezinteresowny udział społeczeństwa w oddawaniu krwi podczas Powstania Warszawskiego należy do najpiękniejszych świadectw tworzenia się honorowego krwiodawstwa za sprawą Polskiego Czerwonego Krzyża.
Po wojnie PCK zajęło się organizacją i uruchomieniem stacji poboru krwi, które w 1949 roku zostały przekazane pod zarząd państwowy lub społeczny.
27 października 1956 roku polskie media nagłośniły prośbę Węgierskiego Czerwonego Krzyża o dostarczenie krwi dla ofiar wydarzeń w Budapeszcie. W całym kraju zgłosiło się 11 196 honorowych krwiodawców; uruchomiono dodatkowe punkty poboru. W efekcie z Warszawy do Budapesztu odleciało 15 samolotów z ładunkiem 795 litrów krwi oraz 415 litrów suchej plazmy!
Ta masowa mobilizacja krwiodawców stała się nieformalną zapowiedzią ruchu honorowego krwiodawstwa w Polsce. Ówczesne władze oficjalnie za jego początek uznały 1958 rok.
***
Ruch Honorowych Dawców Krwi w Małopolsce jest zbiorową formą angażowania członków i wolontariuszy Polskiego Czerwonego Krzyża w działalność humanitarną.
Małopolska zrzesza blisko 2800 członków oraz 8000 wolontariuszy z około 130 Klubów HDK PCK.
Rocznie nasi krwiodawcy oddają około 11 000 litrów krwi, a Kluby organizują ponad 200 akcji poboru. Są wśród nich najstarsze, największe i najbardziej zasłużone zarówno w regionie, jak i całym kraju – o czym piszemy w specjalnej rubryce znajdującej się na naszej stronie WWW.
W Małopolsce działają również Młodzieżowe Kluby HDK PCK, które promują oraz upowszechniają wartości Ruchu wśród młodych sympatyków Stowarzyszenia.
Prócz tego, w roku 100-lecia Polskiego Czerwonego Krzyża po raz szósty odbędzie się KrwioBIEG Kraków – impreza biegowa, promująca honorowe krwiodawstwo oraz pozyskująca fundusze na jego rozwój.
W Światowym Dniu Krwiodawcy chcemy serdecznie podziękować naszym wspaniałym Darczyńcom Krwinek i Ratownikom Życia za wierność szczytnej idei dobrowolnego i bezinteresownego dzielenia się cennym darem życia z innymi.
Życzymy zdrowia, pomyślności, optymizmu oraz satysfakcji z podejmowanych działań.
Szanujemy, podziwiamy, wspieramy!
Plakaty Stowarzyszeń Krajowych Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca promujące honorowe krwiodawstwo.
