W niepodległym, odrodzonym państwie polskim w 1918 roku działały liczne zawiązane jeszcze przed I wojną światową organizacje czerwonokrzyskie. Wobec ogromu potrzeb po zakończeniu działań wojennych konieczna była konsolidacja działań, dlatego też wszystkie te organizacje współdziałały ze sobą. Skala zniszczeń wojennych była ogromna. Oprócz istniejących organizacji czerwonokrzyskich licznie powstawały inne organizacje humanitarne, niosąc pomoc wszystkim potrzebującym.
24 grudnia 1918 roku Książę Paweł Sapieha, jako prezes Krajowego Stowarzyszenia Mężczyzn i Dam dla Galicji, wystąpił do Międzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzyża o uznanie
Helena Paderewska, Źródło H. Paderewska, Wspomnienia 1910-1920
tej organizacji za narodową organizację czerwonokrzyską. Z uwagi na brak na ten czas rządu, który mógłby podpisać Humanitarną Konwencję Genewską z 1864 roku, co było warunkiem koniecznym do uznania niepodległego, suwerennego państwa, prośba spotkała się z czasową odmową. Coraz bardziej oczywiste stawało się, że konieczne jest powstanie jednej, zjednoczonej narodowej organizacji, łączącej wszystkie ruchy i organizacje czerwonokrzyskie działające w odrodzonym państwie. Brak jednej organizacji, skupiającej sprzymierzone podmioty, utrudniał także kontakty z MKCK.
Z inicjatywy Samarytanina Polskiego zwołano na dzień 18 stycznia 1919 roku w warszawskim ratuszu naradę wszystkich organizacji humanitarnych , przedstawicieli wojska i władz cywilnych i samorządowych. Organizacje te podczas narady odbywającej się pod patronatem Heleny Paderewskiej utworzyły Polskie Towarzystwo Czerwonego Krzyża. Wyłoniły 30-osobowy Tymczasowy Komitet, zlecając jego przedstawicielom, w konsultacji z innymi organizacjami, opracowanie projektu statutu i prowadzenie prac organizacyjnych. Powstanie jednej organizacji ułatwiło koordynację sił i środków w niesieniu pomocy humanitarnej w państwie po wyzwoleniu.
Ustanowiony przez rząd polki Komisarz ds Polskiego Czerwonego Krzyża, Władysław hr. Tyszkiewicz, zwołał na dzień 27 kwietnia 1919 r. pierwsze zebranie członków PTCK, na którym zatwierdzono opracowany Statut i dokonano wyboru 30-osobowego Komitetu Głównego.
Na zebraniu konstytucyjnym 27 kwietnia 1919 wybrano Zarząd Główny. Prezesem został Paweł Sapieha, a po jego rezygnacji Helena Paderewska. W Statucie zapisano utworzenie pierwszych oddziałów terenowych PTCK na Galicję, Wielkie Księstwo Poznańskie i Śląsk. Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża 24 lipca 1919 r. zarejestrował i uznał Polskie Towarzystwo Czerwonego Krzyża za jedyną organizację czerwonokrzyską działającą na całym terytorium państwa polskiego. 16 września 1919 roku PTCK zostało przyjęte do Ligi Towarzystw Czerwonego Krzyża (dzisiejszej Federacji).
Integracja organizacji i ruchów czerwonokrzyskich w jedno stowarzyszenie nie tylko usprawniła działania, ale także spowodowała także masowe poparcie całego narodu dla realizacji przyjętych przez Towarzystwo celów. PTCK przystąpiło do organizowania szpitali, szkolenia pielęgniarek i sanitariuszek, pomaganiu władzy wojskowej w wyposażeniu armii ochotniczej, organizowaniu pomocy sanitarno-żywnościowej na dworcach dla żołnierzy, uchodźców i repatriantów, opiekowania się inwalidami, organizacji przytułków, schronisk itp. Do realizacja tych celów potrzebna była pomoc społeczeństwa. W związku z tym PTCK zwracało się do rodaków z odezwą o pomoc. Działalność PTCK zachowującego neutralność wobec różnych opcji politycznych, koncentracja na trosce o dobro drugiego człowieka zyskiwała zaufanie społeczeństwa. Zmobilizowano 1 000 000 członków pracujących w organizacji. Gromadzono środki finansowe na niespotykaną skalę. Cały naród wspierał i ratował nie tylko żołnierza polskiego i uczestników powstań, ale także ludność cywilną.
Ważne daty sprzed 100 lat:
18 stycznia 1919 roku – narada organizacji czerwonokrzyskich w Warszawie i powstanie Polskiego Towarzystwa Czerwonego Krzyża
27 kwietnia 1919 roku – uchwalenie Statutu oraz wybór władz PTCK
14 lipca 1919 roku – uznanie PTCK przez Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża za stowarzyszenie krajowe
16 września 1919 roku- przyjęcie PTCK do Ligi Towarzystw Czerwonego Krzyża
24 listopada 1919 roku – pierwsze posiedzenie Zarządu Oddziału w Krakowie
