Ponad 400 akcji HDK, 16 000 litrów oddanej krwi – tak oto przedstawia się bilans 50-letniej działalności Klubu HDK PCK w Skawinie. W piątek 17 listopada 2023 roku odbyły się jubileuszowe uroczystości, na które przybyli licznie krwiodawcy i zaproszeni goście.
Zachęcamy do zapoznania się z historią Klubu opracowana przez wieloletniego prezesa pana Włodzimierza Galacińskiego.
Krew to niejednokrotnie lek, który może ocalić życie drugiego człowieka jest lekiem, którego współczesna medycyna nie umie zastąpić innym. Od dziesiątków lat stosowany w lecznictwie dzięki ofiarności wielu ludzi, którym bliskie jest poświecenie cząstki samego siebie aby ratować zdrowia drugiego człowieka. „Oddając krew – darujesz życie „ to hasło towarzyszy działaczom Polskiego Czerwonego Krzyża od pond sześćdziesięciu pięciu lat – od chwili, kiedy Polski Czerwony Krzyża przejął na siebie obowiązek organizacji i promocji Honorowego Krwiodawstwa, tworząc struktury tego ruchu. Istotną rolę w rozwoju honorowego krwiodawstwa odgrywają tworzące się Kluby Honorowych Dawców Krwi.
Honorowe Krwiodawstwo wpisało się w pejzaż Skawiny już od roku 1960. Kiedy to z inicjatywy lekarza Alicji Palczewskiej, lekarza Kazimierza Heizera i lekarza Zbigniewa Sławika zaczęto w roku 1960 organizować pobór krwi. Początkowo pobieranie krwi odbywało się w ambulatorium przyzakładowym w Elektrowni Skawina. W miarę zwiększania się liczby honorowych dawców krwi, został uruchomiony drugi punkt poboru krwi w ambulatorium przyzakładowym przy Skawińskich Zakładach Materiałów Ogniotrwałych. W grudniu 1973 roku z inicjatywy Zarządu Miejskiego PCK w Skawinie pod przewodnictwem lekarza Zbigniewa Sławika utworzono Klub Honorowych Dawców Krwi, któremu nadano nazwę Międzyzakładowy Klub Honorowych Dawców Krwi w Skawinie, swoim zasięgiem działania obejmował miasto Skawinę i okolicę, oraz wybrano Zarząd Klubu. Do Zarządu Międzyzakładowego Klubu Honorowych Dawców Krwi w Skawinie weszli przedstawiciele z trzech zakładów, które w tym czasie posiadały największą ilość honorowych dawców krwi. Zarząd Klubu został wybrany na zebraniu w dniu 19.12.1973. Roku w następującym składzie:
Elektrownia -Skawina
Przewodniczący BRODACKI MIECZYSŁAW
Zastępca przewodniczącego LENARD STEFAN –S.Z.M.O.
Sekretarz JEWAK MIECZYSŁAW
Członek Zarządu:
S.Z.M.O. – Skawińskie .Zakłady Materiałów Ogniotrwałych
BAŻELA RYSZARD
S.Z.K.S. – Skawińskie Zakłady Koncentratów Spożywczych
FOŁTA STEFANIA, SERWIN ELŻBIETA, PISZCZEK ANTONINA
W tym samym czasie pracownicy Huty Aluminium w Skawinie organizowali udostępnionym przez Dyrekcje Zakładu autobusem – wyjazdy do Wojewódzkiej Stacji Krwiodawstwa w Krakowie Nowej Hucie przy Szpitalu im. Stefana Żeromskiego. Takie wyjazdowe akcje organizowane były systematycznie i był to nieformalny Klub Sympatyków krwiodawstwa, a chętnych było coraz więcej, dla tego w roku 1975 przy poparciu Dyrekcji Zakładu najbardziej aktywni dawcy postanowili założyć własny Klub Honorowych Dawców Krwi. W porozumieniu z dyrekcją Huty, Zarządem Okręgowym Polskiego Czerwonego Krzyża i Wojewódzką Stację Krwiodawstwa w Krakowie powstał Klub Honorowych Dawców Krwi Polskiego Czerwonego Krzyża przy Hucie Aluminium w Skawinie. Głównymi założycielami Klubu i aktywnymi dawcami krwi byli wówczas miedzy innymi Zygmunt Gunerka, Adam Janik – Włodzimierz Galaciński, Franciszek Ciepły, Andrzej Żyliński, Stefan Bykowski, Maria Gnojek – Kazimiera Czopek czy Emilia Sznajder. Ideą oddawania krwi pierwsi dawcy zaszczepili młodych ludzi – pracowników Skawińskich Zakładów Pracy. Mimo iż pracowali oni w bardzo trudnych warunkach / elektroliza – odlewnia w Hucie Aluminium wytwarzanie cegły szamotowej w Zakładach Szamotowych praca przy maszynach w Koncentratach Spożywczych, czy praca na trzy zmiany w Elektrowni Skawina, chętnie uczestniczyli w organizowanych akcjach poboru krwi.
Od roku 1975 organizowanych było na terenie Skawiny dziewięć takich akcji, a w każdej z nich uczestniczyło od sześćdziesięciu do stu dwudziestu dawców rocznie i pozyskiwano około 45 litrów krwi na każdej akcji. Ponadto organizowane były akcje „NA RATUNEK „ a były to akcje w sytuacjach, kiedy wypadkowi uległ ktoś z pracowników zakładu pracy, albo w sytuacji, kiedy dla ratowanie czyjegoś zdrowia , lub życia krew była potrzebna natychmiast i wówczas prezesi Klubów telefonicznie organizowali chętnych do oddania krwi i kilkuosobowa ekipa udawała się do Stacji Krwiodawstwa.
W roku 1982 krwiodawcy zatrudnieni w Szamotowni postanowili utworzyć własny Klub, a jego założycielami byli: m.in. Kazimierz Matwij, Anna Kurowska, Stefan Lenart, Zdzisław Zawadziński, Alicja Gierek, którą wybrano na prezesa Zarządu Klubu. Klub ten prowadził swoją działalność do roku 1993, a po jego rozwiązaniu ze względu na brak zainteresowania ze stron dyrekcji Zakładu , niewielka garstka członów tego Klubu postanowiła oddawać krew w Klubie H D K przy Elektrowni Skawina. Sytuacja krwiodawstwa w Skawinie zmieniła się na niekorzyść wówczas, gdy zapadła decyzja o likwidacji Huty Aluminium . Hutę zamknięto w roku 1981, ale nie pozbawiono załogi możliwości prowadzenia działalności i oddawania krwi. Klub dalej prowadził swoją działalność w pomieszczeniach udostępnionych Klubowi przez dyrekcję Zakładów Metalurgicznych w Skawinie, a członkowie klubu mobilizowali spośród swoich znajomych i rodzin nowych dawców krwi.
W latach osiemdziesiątych Klub zmienił nazwę na Klub HDK przy Zakładach Metalurgicznych i prowadził działalność w udostępnionych przez dyrekcję Zakładu i wyremontowanych własnymi siłami pomieszczeniach , ale w roku 1993 po decyzji wyburzenia przyzakładowych baraków Klub pozostał bez potrzebnych do funkcjonowanie pomieszczeń. Klub nie miał wówczas możliwości organizowania akcji pobierania krwi. Pomocną dłoń w tym trudnym dla nas okresie wyciągnął ku nam ówczesny burmistrz Miasta i Gminy Skawina pan Jacek Krupa, udostępniając nam pomieszczenie w budynku przy ul. Konstytucji 3-go maja, a po wyburzeniu baraku przy ul. Konstytucji 3-go maja, dzięki burmistrzowi Miasta p. Adamowi Najderowi Klub otrzymał pomieszczenie w budynku P G M przy ul. Bukowskiej 1. Nie rozwiązało to jednak możliwości organizowania akcji pobierania krwi. W porozumieniu z panem Januszem Krzysztofem ówczesnym dyrektorem Centrum Kultury i Sportu w Skawinie, Klub przyjął nazwę Klub Honorowych Dawców Krwi Polskiego Czerwonego Krzyża przy Centrum Kultury i Sportu w Skawinie i wówczas mieliśmy możliwość organizowania akcji w „PAŁACYKU SOKÓŁ”
Działalność Klubów nie ograniczała się tylko do organizowania akcji pobierania krwi, ale wielu innych imprez mających na celu promowanie tej szczytnej idei. Ze względów ambicjonalnych w pewnym okresie pracownicy Zakładu Korundów w Skawinie i pracownicy Igloopol postanowili założyć swoje własne Kluby, przejmując kilkunastu członków Klubu przy Zakładów Metalurgicznych. Po kilkunastu miesiącach Kluby te zaprzestały swojej działalności, ponieważ prezesi tych Firm nie dotrzymali obietnic pomocy członkom Klubów i wówczas ich członkowie powrócili do klubu H D K przy Zakładach Metalurgicznych w Skawinie.
Przez trzydzieści pięć lat Zarządy Klubów organizowały dla młodzieży Szkól Podstawowych i Gimnazjalnych Międzyszkolne Konkursy Wiedzy o Działalności Międzynarodowego i Polskiego Czerwonego Krzyża ze szczególnym naciskiem na Honorowe Krwiodawstwo – Wiedzy o Międzynarodowym Prawie Humanitarnym, oraz udzielaniu pierwszej pomocy przed medycznej. Konkursy te cieszyły się dużym zainteresowaniem ze strony młodzieży szkolnej, o czym świadczy ilość szkól uczestniczących w konkursach, a zasługę w tym mają opiekunowie szkolni pani Ewa Gawin i pani Zuzanna Zawadzińska, które przygotowują uczniów do konkursu, oraz dyrektorzy szkól. Zarząd Klubu dysponuje dowodami, iż niektórzy uczestnicy konkursów w wieku dorosłym zostali honorowymi dawcami krwi, lub wolontariuszami P C K co daje nam organizatorom wielką satysfakcję.
Inną działalnością na rzecz promowania i popularyzacji Krwiodawstwa jest organizacja Ogólnopolskich Rajdów „CZERWONA RÓŻA”. Są to zgrupowania honorowych dawców krwi z całej Polski, którzy wraz z rodzinami uczestniczą w kilkudniowych spotkaniach. Podczas tych zgrupowań odbywa się wiele spotkań sportowych – wiele konkursów o tematyce Czerwonego Krzyża i znajomości walorów turystycznych i historii regionu na którym odbywają się Rajdy. Co roku grupa około pięćdziesiąt osób z terenu Skawiny korzystała wraz z rodzinami z tej formy rekreacji. Jednym z celów organizacji Rajdów jaki założyła sobie Małopolska Okręgowa Rada H D K było poznanie walorów i piękna Południowej Polski od Województwa Zielonogórskiego poprzez Dolnośląskie – Małopolskie – Świętokrzyskie aż do Podkarpackiego. Atrakcją dla osób, które przyjeżdżały na Rajd z całej Polski po raz pierwszy było zwiedzanie okolic: Sudetów – Kotliny Kłodzkiej – Beskidu Żywieckiego – Beskidu Sądeckiego Pienin z Trzema Koronami i Przełomem Dunajca , oraz Babią Górą, okolice Krynicy Górskie, aż po Bieszczady. Takich Rajdów odbyło się bardzo wiele, a w każdym z nich uczestniczyło nawet ponad 500 osób.
Zarządy Klubów na terenie Skawiny organizowały co roku spotkania wyjazdowe dla swoich członków wraz z rodzinami. Spotkania te miały na celu integracje naszej społeczności skawińskiej i promocję idei honorowego krwiodawstwa, a także miłe spędzenie czasu, a uczestnicy brali udział w różnego rodzaju konkursach i zawodach sportowych. Spotkania organizowane były w takich miejscowościach jak: Barcice – Raba Wyżna – Brody, a koszty wyjazdów częściowo pokrywane były przez uczestników spotkań i środków własnych Zarządów Klubów w ośrodkach udostępnionych nieodpłatnie przez Elektrownię Skawina „ Brody „ oraz „Barcice” udostępnione przez dyrekcje Zakładów Metalurgicznych Skawina.
W porozumieniu z dyrekcją Technikum Ekonomiczno – Elektrycznego Zarząd Klubu organizował w tej Szkole spotkania a młodzieżą szkolną spotkania, które miały na celu przybliżyć młodym ludziom zasady działalności Czerwonego Krzyża, a także uświadomić młodzieży jakie ogromne znaczenie ma oddanie własnej krwi dla ratowania zdrowia , lub życia drugiego człowieka. Dzięki tym spotkaniom Klub pozyskał kilkudziesięciu dawców krwi na każdej organizowanej akcji.
Co roku w Listopadzie organizowane są spotkania z okazji Dni Honorowego Krwiodawstwa. Spotkania maja na celu podsumowania działalności poszczególnych Klubów, a przede wszystkim podziękowanie tym wszystkim, którzy przez cały rok uczestniczyli w akcjach oddawania krwi. Na tych spotkaniach z udziałem Władz Miasta i Gminy, oraz z udziałem Władz Zarządu Oddziału Okręgowych Polskiego Czerwonego Krzyża i przedstawicieli Regionalnego Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa wyróżnieni są i odznaczeni najbardziej zasłużeni dawcy krwi. Na przestrzeni tych pięćdziesięciu lat Odznakę Honorową Polskiego Czerwonego Krzyża trzeciego – drugiego i pierwszego stopnia otrzymało ponad 130 osób.
W całym okresie działalności Honorowego Krwiodawstwa na terenie naszego miasta zorganizowano około 400 akcji w których uczestniczyło kilka tysięcy dawców krwi, a ilość oddanej przez nich krwi to ponad 16.000 litrów.
W latach 1985 – 1992 odpowiadając na apel Włodzimierz Galacińskiego, członkowie Klubu na organizowanych akcjach oddawania krwi wpłacali drobne kwoty, którymi mogli dysponować nie uszczuplając budżetu domowego. Z tych drobnych kwot składanych przez krwiodawców ufundowana została książeczka mieszkaniowa, a w rezultacie mieszkanie dla wychowana Domu Dziecka nr. 6 w Krakowie, a szczęśliwym właścicielem mieszkania został Stasiu Wójcik.
Zarząd Klubu za swoje zaangażowanie na rzecz popularyzacji Honorowego Krwiodawstwa otrzymał wiele podziękowań – wyróżnień – medali – Odznaczeń i nagród, a członkowie Klubu otrzymali najwyższe odznaczenia państwowe Złote, Srebrne i Brązowe Krzyże Zasługi – Krzyż Kawalerski i Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski – Odznaczenie Honorowy Dawca Krwi Zasłużony dla Zdrowia Narodu, a także odznaczenia Czerwonego Krzyża takie jak Złota Odznaka P C K czy „ Kryształowe Serce. Czterej członkowie Klubu zostali wyróżnieni również przez Marszałka Sejmiku Małopolskiego „KRZYŻEM MAŁOPOLSKIM”, a wręczenia wyróżnień dokonał ówczesny Marszałek Małopolski p. Jacek Krupa, a odbyło się to na spotkaniu z okazji czterdziesto pięciolecia Honorowego Krwiodawstwa w Skawinie. Za swoją działalność Zarząd Klubu otrzymał wiele wyróżnień takich jak: dyplomy – puchary – medale – odznaczenia i okolicznościowe upominki.
Wielu członków Klubu to weterani, którzy oddali po kilkadziesiąt litrów tego cennego leku, a rekordzistą w tym względzie jest nieoddający już krwi Pan Andrzej Jeleń, który oddał ponad 95 litrów krwi. Wśród oddających krew było i jest dużo kobiet, które mimo pracy zawodowej i obowiązków domowych na równi z mężczyznami systematycznie dzielą się cząstką siebie z potrzebującymi. Wśród najczęściej oddających krew były i są m.in. Katarzyna Przebinda, Wanda Michalik, Anna Kurowska, Antonina Piszczek, Dorota Galacińska, Anna Płonka, Beata Kostrz, Urszula Bigaj. Przez te pięćdziesiąt lat byli między nami dawcy, którzy oddali po kilkadziesiąt razy, ale i byli tacy, którzy oddali kilka razy i na tym zakończyli udział w krwiodawstwie. W akcjach oddawania krwi uczestniczyły również kilkuosobowe rodziny, a w śród nich m.in. rodzina Stanisława Płonki pięć osób rodzina Krzysztofa Pawełczaka cztery osoby – rodzina Włodzimierz Kaczora cztery osoby – Włodzimierza Galacińskiego sześć osób. Nie sposób jest wymienić wszystkich którzy oddali dziesiątki litrów krwi, ale są w śród nich takie nazwiska jak: Płonka Stanisław, Kajniak Mirosław, Pawełczak Krzysztof, Wróbel Wiesław, Bażela Grzegorz czy Michalik Wanda .
Członkowie Klubu uczestniczyli również aktywnie w pracach Okręgowej Rady Honorowego Krwiodawstwa w Krakowie. Pan Wiesław Wróbel będąc członkiem Okręgowej Rady był odpowiedzialny za sport i turystykę -pan Włodzimierz Galaciński był od roku 1983 był wiceprezesem Okręgowej Rady H D K w Krakowie, a w latach 1989 – 2002 był prezesem Okręgowej Rady HDK i członkiem Krajowej Rady Honorowego Krwiodawstwa.
Krwiodawcy to grupa ludzi na którą nasze społeczeństwo może liczyć w każdej sytuacji, a dowodem na to niech będzie fakt iż ani stan wojenny w roku 1981-1982, ani likwidacja niektórych zakładów pracy w latach osiemdziesiątych ubiegłego stulecia jak również pandemia Covid19 nie zniechęciły działaczy do organizowania krwiodawstwa, a krwiodawców do oddawania krwi.
W roku 2021 pan Galaciński po czterdziestu siedmiu latach prowadzenia Klubu zrezygnował z funkcji prezesa Zarządu Klubu. Wybrany został nowy Zarząd w skład którego weszli: Wiesław Wróbel, Andrzej Jeleń, Łukasz Pierożek, Wanda Mchalik, Piotr Kołodziej jako pełniący do chwili wyborów funkcję prezesa Klubu.
Opracował Włodzimierz Galaciński
Zarząd Klubu:
1973 – 2021 Galaciński Włodzimierz
2021 – aktualnie Kołodziej Piotr
Członkowie
Michalik Wanda, Jeleń Andrzej, Wróbel Wiesław, Pierożek Łukasz