Karl Landsteiner urodził się w Wiedniu 14 czerwca 1868 roku. Jego ojciec, Leopold Landsteiner, doktor prawa, był znanym dziennikarzem i wydawcą gazet, który zmarł, gdy Karl miał sześć lat. Karl został wychowany przez matkę, Fanny Hess, której był tak oddany, że jej maska pośmiertna wisiała na jego ścianie aż do śmierci. Po ukończeniu szkoły Landsteiner studiował medycynę na uniwersytecie w Wiedniu, którą ukończył w 1891 r. Już jako student rozpoczął badania biochemiczne, a w 1891 r. opublikował artykuł na temat wpływu diety na skład popiołu krwi. Aby uzyskać dalszą wiedzę na temat chemii, spędził następne pięć lat w laboratoriach Hantzscha w Zurychu, Emila Fischera w Würzburgu i E. Bambergera w Monachium.
Po powrocie do Wiednia Landsteiner wznowił studia medyczne w wiedeńskim szpitalu ogólnym. W 1896 r. Został asystentem Maxa von Grubera w Instytucie Higieny w Wiedniu. Już w tym czasie interesowały go mechanizmy odporności i natura przeciwciał. W latach 1898–1908 pełnił funkcję asystenta na Uniwersyteckim Wydziale Anatomii Patologicznej w Wiedniu, którego kierownikiem był profesor A. Weichselbaum, który odkrył bakteryjną przyczynę zapalenia opon mózgowych, a wraz z Fraenckelem odkryli pneumokoki. Tutaj Landsteiner pracował nad chorobową fizjologią, a nie nad chorobową anatomią. Do tego zachęcił go Weichselbaum, pomimo krytyki innych w tym Instytucie. W 1908 roku Weichselbaum zapewnił mu objęcie funkcji prosektora (lekarza wykonującego sekcję zwłok) w Wilhelminaspital w Wiedniu, gdzie pozostał do 1919 roku. W 1911 roku został profesorem anatomii patologicznej na Uniwersytecie w Wiedniu, ale bez odpowiedniej pensji.
Do 1919 roku, po dwudziestu latach pracy nad anatomią patologiczną, Landsteiner wraz z wieloma współpracownikami opublikował wiele artykułów na temat swoich odkryć o chorobowej anatomii i immunologii. Odkrył nowe fakty na temat immunologii kiły, dodał wiele do wiedzy o reakcji Wassermanna i odkrył czynniki immunologiczne, które nazwał haptenami. Wniósł fundamentalny wkład w naszą wiedzę na temat napadowej hemoglobinurii. Pokazał również, że przyczynę choroby polio można przekazać małpom poprzez wstrzyknięcie do nich materiału przygotowanego przez zmielenie rdzenia kręgowego dzieci, które zmarły na tę chorobę. Nie mając wiedeńskich małp do dalszych eksperymentów, udał się do Instytutu Pasteura w Paryżu, gdzie były dostępne małpy. Jego praca tam, wraz z pracą wykonywaną niezależnie przez Flexnera i Lewisa, położyła podwaliny pod naszą wiedzę na temat przyczyny i immunologii choroby polio.
Landsteiner wniósł wielki wkład zarówno w anatomię patologiczną, histologię, jak i immunologię, w każdej z tych dziedzin wykazując nie tylko staranną obserwację i opis, ale także jej zrozumienie biologiczne. Ale jego nazwisko jest najbardziej znane i zostało uhonorowane za odkrycie w 1901 r. oraz wybitną pracę nad grupami krwi, za które w 1930 r. otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny.
W 1875 r. Landois poinformował, że kiedy człowiek otrzymuje transfuzję krwi innych zwierząt, te obce krwinki są zlepiane i rozbijane w naczyniach krwionośnych człowieka z uwolnieniem hemoglobiny. W latach 1901–1903 Landsteiner wskazał, że podobna reakcja może wystąpić, gdy krew jednego człowieka zostanie przetoczona nie krwią innego zwierzęcia, ale krwią innego człowieka, i że może to być przyczyną szoku, żółtaczki oraz hemoglobinurii, która nastąpiła po wcześniejszych próbach transfuzji krwi.
Jednak jego sugestie nie cieszyły się dużym zainteresowaniem, dopóki w 1909 r. nie sklasyfikował krwi ludzi w dziś dobrze znanych grupach A, B, AB i O i wykazał, że transfuzje między osobami z grup A lub B nie powodują niszczenia nowych komórek krwi i ta katastrofa ma miejsce tylko wtedy, gdy danej osobie zostanie przetoczona krew osoby należącej do innej grupy. Wcześniej, w latach 1901–1903, Landsteiner zasugerował, że ponieważ cechy określające grupy krwi są dziedziczone, grupy krwi można wykorzystać do rozstrzygnięcia przypadków wątpliwego ojcostwa. Wiele późniejszych prac, które Landsteiner i jego uczniowie wykonali na grupach krwi i ich immunologicznych zastosowaniach, zrobiono nie w Wiedniu, ale w Nowym Jorku. Ponieważ w 1919 r. warunki w Wiedniu były takie, że praca w laboratorium była bardzo trudna i, nie widząc przyszłości dla pracy w Austrii, Landsteiner otrzymał nominację Prosektora do małego rzymskokatolickiego szpitala w Hadze, którą przyjął. Tutaj opublikował, w latach 1919–1922, dwanaście prac na temat nowych odkrytych haptenów, koniugatów z białkami, które były zdolne do indukowania anafilaksji i powiązanych problemów, a także na temat serologicznej specyficzności hemoglobin różnych gatunków zwierząt. Jego praca w Holandii dobiegła końca, kiedy zaproponowano mu pracę w Rockefeller Institute for Medical Research w Nowym Jorku, gdzie przeprowadził się wraz z rodziną. To tutaj wykonał, we współpracy z Levinem i Wienerem, dalsze prace nad grupami krwi, i tutaj, we współpracy z Wienerem, badał krwawienie u noworodków, prowadzące do odkrycia współczynnika Rh we krwi.
Do końca życia Landsteiner kontynuował badania nad grupami krwi i chemią antygenów, przeciwciał i innych czynników immunologicznych występujących we krwi. To była jedna z jego wielkich zasług, że wprowadził chemię do służby serologicznej. Rygorystycznie wymagający wobec siebie, Landsteiner posiadał niestrudzoną energię. Przez całe życie zawsze dokonywał obserwacji w wielu dziedzinach innych niż te, w których wykonywana była jego główna praca (był na przykład odpowiedzialny za wprowadzenie oświetlenia ciemnego pola w badaniu krętków). Z natury nieco pesymistyczny wolał żyć z dala od ludzi.
Landsteiner poślubił Helen Wlasto w 1916 roku. Dr E. Landsteiner jest synem tego małżeństwa. W 1939 r. Został profesorem emerytowanym w Rockefeller Institute, ale kontynuował pracę równie energicznie jak wcześniej, nie tracąc kontaktu z postępem nauki. Charakterystyczne jest dla niego to, że zmarł z pipetą w ręku. 24 czerwca 1943 r. miał zawał serca w swoim laboratorium i zmarł dwa dni później w szpitalu Instytutu, w którym wykonał tak wybitną pracę.
Karl Landsteiner zmarł 26 czerwca 1943 r.
Dla upamiętnienia zasług Karla Lansteinera, data jego urodzin czyli 14 czerwca została dedykowana honorowym dawcom krwi. Na całym świecie obchodzony jest wtedy Światowy Dzień Krwiodawcy.
Święto zostało ustanowione 14 czerwca 2004 roku przez Światową Organizację Zdrowia (WHO), Międzynarodową Federację Towarzystw Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca (IFRC), Międzynarodową Federację Organizacji Krwiodawców oraz Międzynarodowe Towarzystwo Transfuzjologiczne.
Źródło: Nobel Lectures, Physiology or Medicine 1922-1941, Elsevier Publishing Company, Amsterdam, 1965
Ta autobiografia / biografia została napisana w czasie przyznawania nagrody i po raz pierwszy opublikowana w serii książek Les Prix Nobel. Tekst został później zredagowany i ponownie opublikowany w Nobel Lectures. Aby zacytować ten dokument, zawsze należy podać źródło, jak pokazano powyżej.
opracowano na podstawie oficjalnej strony Nagrody Nobla www.nobelprize.org
fot. za Wikimedia
