81. Czy wiesz, kto to byli „rymanowszczacy” i jak powstała pierwsza grupa SIM PCK? ( o początkach ruchu Społecznych Instruktorów Młodzieżowych PCK)

Ciekawostka nr 81. Czy wiesz, kto to byli „rymanowszczacy” i jak powstała pierwsza grupa SIM PCK?

Praca z młodzieżą, od początku istnienia Polskiego Czerwonego Krzyża, należała do priorytetowych aktywności programowych. W okresie międzywojennym z sukcesem rozwijana była działalność szkolnych kół, które swoją liczebnością, aktywnością programową i zaangażowaniem zachwycają współczesnych. Intensywny rozwój ruchu młodzieżowego przerwał niestety wybuch wojny. Po jej zakończeniu PCK zaczęło odbudowywać intensywnie szkolne koła. W latach 50-tych organizacja czerwonokrzyska wkroczyła praktycznie do wszystkich szkół podstawowych, skupiając w swoich szeregach tysiące dzieci. Stopniowo organizowane były także koła w szkołach średnich, równolegle do tworzonych tam drużyn sanitarnych. Młodzież chętnie podnosiła swoje kwalifikacje w zakresie pierwszej pomocy, co roku organizowano eliminacje szkolnych drużyn, gdzie młodzi adepci pierwszej pomocy mogli się sprawdzić. Po zakończeniu nauki w szkole średniej następował jednak duży odpływ aktywnej, rozbudzonej społecznie młodzieży z PCK. Istniała luka organizacyjna, którą należało uzupełnić rozwiązaniami systemowymi, strukturalnymi. Koła młodzieżowe na uczelniach wyższych zaczynały dopiero kiełkować, a koła zakładowe czy środowiskowe nie były niestety najlepszym środowiskiem dla młodych ludzi po zakończeniu nauki w szkole średniej. PCK stanęło przed problemem utraty potencjału młodzieżowego. Pierwsze próby rozwiązania problemu polegały na organizacji Klubów Młodzieży Czerwonokrzyskiej przy zarządach PCK. Niestety zarządy nie były do tego przygotowane, brakowało im środków, pomieszczeń, a przede wszystkim  programu – projekt więc upadł. Kolejną próbę podjęto na poziomie Zarządu Głównego, gdzie grupę młodzieży – uczestników obozów międzynarodowych – próbowano angażować powierzając jej m.in tłumaczenia listów i albumów przygotowywanych przez szkolne koła PCK, a wysyłanych za pośrednictwem ZG  do zagranicznych stowarzyszeń w ramach międzynarodowej wymiany.

Przełomowym momentem był obóz zimowy zorganizowany w ośrodku PCK w Rymanowie Zdroju na przełomie roku 1962/63. W obozie brało udział

39 przedstawicieli młodzieży tzw. starszej ze szkolnych kół szkół średnich, kół studenckich oraz młodzież pracująca. Było to spotkanie inne niż dotychczasowe. Uczestnicy sami organizowali sobie czas i zajęcia,  wskazywali tematy, dyskutowali nad pomysłami, które chcieliby realizować w swoich środowiskach po powrocie. Wyznaczyli sobie następujące zadania: aktywna praca w swoim kole PCK i drużynie sanitarnej, organizacja i udział w obozach  letnich w charakterze komendantów i instruktorów prowadzących zajęcia z młodszymi uczestnikami. Instruktor to słowo, które od pamiętnego obozu zaczęło robić coraz szybszą karierę w organizacji. Zapał do pracy nie minął „rymanowszczakom” po zakończeniu obozu. W swoich środowiskach zaczęli realizować podjęte postulaty. Warszawscy uczestnicy wraz z członkami grupy międzynarodowej utworzyli pierwszą grupę instruktorską przy Zarządzie Głównym już w styczniu 1963 roku. Wystąpili z inicjatywą wydawania pisma dla przyszłych instruktorów, zawierającego materiały pomocniczne, wskazówki do działalności – tak powstał biuletyn „START”, którego 15 numerów wyszło w latach 1963- 1968. Początki działalności społecznych instruktorów młodzieżowych nie były łatwe – trzeba było przekonać do siebie nie tylko zarządy, ale także niewiele młodszych rówieśników, którzy mieli być odbiorcami działań SIM-ów. Pierwszym zadaniem była pomoc w organizacji i aktywny udział w obozach letnich. Zakończona z sukcesem akcja wakacyjna wpłynęła na decyzje kontynuowania eksperymentu z SIM-ami. W kolejnym zimowym obozie młodzieżowym, tym razem  w Kudowie Zdroju w czasie ferii zimowych 1963/64 wzięli udział „rymanowszczacy” oraz przedstawiciele młodzieży z całej Polski (razem 55 osób). Idea instruktorskiej działalności zaszczepiona wiec została w przedstawicielach młodzieży z całego kraju.  W lutym 1964 roku organizuje się druga po Warszawie grupa SIM-ów w Krakowie – przewodniczącym zostaje „rymanowszczak” Tadeusz Piotrowski, zaraz potem powstają grupy w Łodzi, Rzeszowie, Poznaniu, Szczecinie, Katowicach, Opolu, Bielsku-Białej, Częstochowie, Mrągowie. W biuletynie „Start” publikowane są artykuły Wojciecha Stawowego pt. Jak założyć grupę SIM, Czy warto być SIM-em  stanowiące pomoc dla nowo powstających grup.

W następnych latach ruch się umacnia i krystalizuje. Powstają nowe, lepiej dopracowane regulaminy grupy SIM, wydawane są legitymacje i odznaki SPOŁECZNEGO INSTRUKTORA MŁODZIEŻOWEGO. Organizowane są także kursy specjalistyczne przygotowujące do samodzielnego prowadzenia przez SIM-ów zajęć szkoleniowych.

 

Pod koniec 1972 roku działa 336 grup SIM, w tym 19 wojewódzkich i grupa przy Zarządzie Głównym skupiają one 5 853 członków, a 2 401 z nich posiada nadany zgodnie z regulaminem  tytuł SIM-a.

 

 

 

 

 

 

Biuletyn START wydawany był w latach 1963-68. Ukazało się 15 numerów. Zamieszczano w nich artykuły dot. prowadzenia grup SIM, przygotowywania i pracy na obozach dla młodzieży, prezentowano dorobek poszczególnych grup. W każdym numerze znajdowały się materiały instruktażowe tzw. cykl „Encyklopedia SIM-a”

 

 

*zdjęcie główne na górze Uczestnicy pierwszego obozu SIM-owskiego, Rymanów 28.12.1962-4.01.1963 fot. archiwum rodzinne Krzysztofa Piotrowskiego

opr. M. Pyka